Ngày 3/2/1930, Đảng cộng sản Đông Dương ra đời. Dưới sự lãnh đạo của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc, dân tộc ta đã khởi nghĩa làm cuộc Cách mạng tháng Tám (19-8-1945) thành công, đánh đổ đế quốc Pháp và phát xít Nhật.
Ngày 2/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập tại Quảng trường Ba Đình (lịch sử gọi đây là bản tuyên ngôn độc lập lần thứ 3 của Tổ quốc ta) lập nên nước Việt Nam dân chủ cộng hòa với thủ đô là thành phố Hà Nội, mở đầu một kỷ nguyên mới trong lịch sử dân tộc ta.
Cách mạng tháng Tám thành công, chính quyền của nhân dân ta còn non trẻ đã phải đương đầu với những khó khăn cực kỳ to lớn và quyết liệt, vận mệnh của tổ quốc ta có lúc như ngàn cân treo sợi tóc. ở miền Bắc, ngót hai chục vạn quân Tưởng Giới Thạch tràn vào, lăm le lật đổ chính quyền cách mạng. ở miền Nam, quân đội Anh kéo vào mượn tiếng tước vũ khí quân đội Nhật mở đường cho thực dân Pháp thực hiện âm mưu cướp lại nước ta một lần nữa. Ngày 23/9/1945, Pháp gây hấn ở Sài Gòn rồi lần lượt đánh chiếm các tỉnh miền Đông Nam Bộ, Tây Nam Bộ và Nam Trung Bộ.
Ngày 19/12/1946, Hồ Chủ tịch kêu gọi toàn quốc kháng chiến. Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc ta kéo dài suốt hơn 9 năm gian khổ.
Ngày 7/5/1954, quân và dân ta đã làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu, buộc thực dân Pháp phải ký hiệp định Genève (20/7/1954) trao trả độc lập cho Việt Nam. Quân đội Pháp phải tập kết từ vĩ tuyến 17 trở vào, từ vĩ tuyến 17 trở ra là của Chính phủ Việt Nam dân chủ cộng hoà, sau hai năm sẽ tổng tuyển cử thống nhất đất nước.
Nhưng đế quốc Pháp được Mỹ can thiệp giúp đỡ đã phá hoại hiệp định Genève.
Với ý chí bất khuất "Thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu làm nô lệ", thực hiện tư tưởng "Không có gì quý hơn độc lập tự do", cả dân tộc tiến hành thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mỹ, thống nhất đất nước.
Ngày 2/7/1976, nước Việt Nam thống nhất chính thức có tên Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thủ đô là thành phố Hà Nội.
Từ cuối năm 1986, đường lối "đổi mới tư duy, trước hết là tư duy kinh tế, đổi mới tổ chức, đổi mới đội ngũ cán bộ, đổi mới phong cách lãnh đạo và công tác" được thực hiện từng bước và có hiệu quả, đã đạt được những thành tựu đáng kể trên tất cả các lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội. Nhà nước ta thi hành chính sách mở rộng cửa cho sự giao lưu, hợp tác kinh tế được thế giới hoan nghênh. Việt Nam là bạn và là đối tác tin cậy với tất cả các nước. Chúng ta ta đang tích cực xóa đói giảm nghèo, thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá, làm cho dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh.